Apple Cultivation । सफरचंद हे आरोग्यासाठी उत्तम फळ आहे. या फळामध्ये आरोग्यासाठी फायदेशीर असणारे घटक असतात. अनेक आजारांवर सफरचंद फायदेशीर असते. त्यामुळे डॉक्टर रुग्णांना सफरचंद खाण्याचा सल्ला देतात. गुणकारी सफरचंदाचा उगम कधी आणि कुठे झाला? हे तुम्हाला माहिती आहे का? कशी बहरली हिमाचलची ओळख असणाऱ्या सफरचंदाची शेती? जाणून घेऊयात सविस्तर माहिती.
Poultry Farm । भावाच्या जिद्दीला सलाम! पोल्ट्री व्यवसाय सुरु केला अन् कमवतोय लाखो रुपये
सफरचंदाचा उदय केव्हा झाला?
सफरचंद 4000 वर्षांपूर्वी मध्य पूर्वमध्ये आले. सफरचंदाचे सत्यानंद स्टोक्स यांना हिमाचलमधील जनक मानले जाते. त्यांनी भारतात 1916 मध्ये अमेरिकेतून सफरचंदाचे रोपटे आणले, ज्याची लागवड त्यांनी शिमला जिल्ह्यातील “ठाणेदार” नावाच्या गावात केली. तेव्हा हिमाचलमध्ये सफरचंदाचे उत्पादन “रॉयल” आणि “रेड डिलिशियस” नावाच्या सफरचंदांच्या जातींपासून सुरू (Apple Cultivation Information) झाले होते.
2023 मध्ये हिमाचल प्रदेशात सफरचंदाच्या व्यावसायिक लागवडीला तब्बल 107 वर्षे पूर्ण झाली असून हिमाचल प्रदेशच्या आर्थिक ताकदीमध्ये सफरचंदाच्या महत्त्वामुळे या राज्याला “ऍपल स्टेट” अशी ओळख मिळाली. संपूर्ण देशातील सफरचंदांपैकी 35 टक्के सफरचंद फक्त हिमाचलमधून खरेदी करतात. राज्यात या फळाची व्यावसायिक लागवड किन्नौर, मंडी, शिमला, कुल्लू, चंबा आणि सिरमौर जिल्ह्यात करतात.
Asafoetida History | जेवणाची चव वाढवणारा हिंग भारतात कोठून आला? जाणून घ्या हिंगाचे आरोग्यदायी फायदे
महत्त्वाचे पीक
सफरचंद हे हिमाचलचे अतिशय महत्त्वाचे पीक असून हिमाचल प्रदेश सरकार फलोत्पादन विभागानुसार, राज्यात फळांचे उत्पादन 7.97 लाख मेट्रिक टन इतके आहे. क्षेत्रावर नजर टाकायची झाली तर राज्यातील एकूण ३.२७ लाख बागायती क्षेत्रापैकी २.३५ लाख हेक्टर क्षेत्रात फळांचे उत्पादन होते. राज्यातील फळांची उत्पादकता ३.४ मेट्रिक टन प्रति हेक्टर इतके आहे. हिमाचल प्रदेशला ‘फ्रूट बाउल ऑफ इंडिया’ असे म्हटले जाते. हे राज्य विविध प्रकारच्या फळांसाठी प्रसिद्ध असून आर्थिक सर्वेक्षण, 2022-23 नुसार, 2021-22 मध्ये फळांचे एकूण उत्पादन 7.54 लाख टन इतके झाले होते, जे आर्थिक वर्ष 2022 मध्ये 7.93 लाख टन इतके झाले आहे.
Milk Rate । दुधाचे दर घसरल्याने शेतकरी आंदोलन करणार, तारीखही झाली निश्चित
त्यापैकी 2021-22 या वर्षात फळांच्या एकूण क्षेत्रफळाच्या 48.80 टक्के आणि फळांच्या एकूण उत्पादनाच्या 81 टक्के वाटा सफरचंदाचा होता. 1950-51 मध्ये सफरचंदाखालील एकूण क्षेत्र 400 हेक्टर तर ते 1960-61 मध्ये 3025 हेक्टर पर्यंत वाढले. 2021-22 मध्ये हा आकडा वाढून 115016 हेक्टर इतका झाला. हिमाचलमधील सफरचंद अर्थव्यवस्था एकूण 5000 कोटी रुपये इतकी आहे आणि तब्बल 1.5 लाख शेतकरी कुटुंबे त्याच्याशी निगडीत आहेत.
Tur Market Today । शेतकऱ्यांची पुन्हा निराशा! कमी झाले तुरीचे दर, प्रति क्विंटल दोन हजारांचा फटका
विविध जाती
सफरचंदांच्या अनेक जातींची लागवड केली जाते. प्रामुख्याने या वाणांची मानक आणि स्पूर प्रकारात विभागणी केली आहे. मानक वाणांतर्गत, टाइडमन अर्ली वर्सेस्टर, मॅलिस डेलिशियस, “समर क्वीन” हे लहान पिकणाऱ्या जाती असून या परागणासाठीही वापरण्यात येतात. “स्टॅंडर्ड वाणांमध्ये, स्टारकिंग डेलिशियस, रेड डिलिशियस,टॉप रेड, रिच अ रेड, व्हॅन्स डेलिशियस, लॉर्ड लॅम्बोर्न, स्कायलाइन सुप्रीम डेलीशियस, हार्डीमन गाला सिलेक्शन, स्पार्टन आणि मॅकिंटॉश यासारख्या अनेक स्पेशल डेलिशियस आणि त्यांचे प्रकार असतात.
Tur Market Today । शेतकऱ्यांची पुन्हा निराशा! कमी झाले तुरीचे दर, प्रति क्विंटल दोन हजारांचा फटका
मध्ययुगात विकसित झालेल्या वाणांमध्ये, लॉर्ड लॅम्बोर्न आणि स्कार्लेट गाला प्रमुख आहेत, ज्यांचा वापर परागणासाठी करतात. “गोल्डन डेलीशिअस, यलो न्यूटन, ग्रॅनी स्मिथ, गोल्डन स्पर, कमर्शियल, रेड फुजी हे वाण आहेत ज्यात गोल्डन डेलीशियस, कमर्शियल आणि रेड फुजीचा वापर परागीभवनासाठी केला जातो. “राज्यात अनेक प्रकारच्या “स्पर” वाणांचे उत्पादन झाले आहे. वाण “रेड स्पर डेलिशियस,” “गोल्डन स्पर,” “रेड चीफ,” “ओरेगॉन स्पर-II,” “सिल्व्हर स्पर,” आणि “ब्राइट-एन-अरली” यांचा समावेश आहे.
राज्यात 1.9 कोटी सफरचंद पेटींचा अंदाज असून मागील वर्षी सफरचंद काढणीतून 3.36 कोटी पेट्या मिळाल्या होत्या. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे अयोग्य साठवण आणि वाहतूक सुविधांमुळे सफरचंद पीक नष्ट होते. इतर अनेक प्रकारचे नुकसान होते. या संदर्भात राज्यात पीक काढणीपूर्वी आणि नंतर योग्य व्यवस्थापनाची गरज आहे.या संदर्भात राज्यात अनेक योग्य पावले उचलली आहेत.
Real Estate । खुशखबर! आता घरबसल्या दिसणार जमिनीचा नकाशा आणि सातबारा उताऱ्यासह रेडीरेकनरचे दर
काही प्रमुख कंपन्या म्हणजे “अदानी ऍग्री फ्रेश”, “देव भूमी कोल्ड चेन”, “हिम ऍग्री फ्रेश”, “अनुभूती ऍपल्स”, “मदर डेअरी” इत्यादी. हिमाचल प्रदेश मार्केटिंग कॉर्पोरेशन ‘कोल्ड स्टोरेज’ सुविधा दिली जाते. यावर्षी राज्यात ‘बाजार हस्तक्षेप योजने’अंतर्गत सफरचंद खरेदीची किंमत 10.50 रुपये प्रतिकिलोवरून 12 रुपये प्रतिकिलो केली आहे. या दराने शेतकऱ्यांकडून एचपीएमसी सफरचंद खरेदी करते.
Fruit crop insurance । बागायतदारांसाठी आनंदाची बातमी! खात्यावर जमा झाली फळपीक विमा परताव्याची रक्कम
सफरचंद लागवड
पारंपारिक सफरचंद लागवडीसाठी दीर्घ कालावधी गरजेचा असतो, राज्यात आता सफरचंदाची सघन लागवड केली जाते. या प्रकारची शेती सहज आटोपशीर असून या शेतीतून शेतकऱ्यांना जास्त उत्पादन आणि उत्तम दर्जाची फळे मिळतात. असे असल्याने हिमाचलमधील सफरचंदाची अर्थव्यवस्था सुधारण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावत आहे.”जेरोमीन”, “रेड वेलोक्स”, “रेड कॅप वोल्टोड”, “सुपर चीफ”, “स्कार्लेट स्पर-II”, “गेल गाला”, “रेडलाम गाला” आणि “ऑविल अर्ली फुजी” यांना “एम- 9 आणि M- हे M 106 रूटस्टॉक्सवर विकसित केले आहे. “गाला”, “जेरोमाइन”, “स्कार्लेट स्पर-II”, “रेड वेलॉक्स”, “सुपर चीफ” आणि “रेडलाम गाला” नावाच्या जाती सघन लागवडीसाठी आहेत. सरकार देखील शेतकऱ्यांना प्रोत्साहन देत आहे.
Onion Subsidy । कांदा चाळ उभारण्यासाठी सरकार देतंय 75% अनुदान, असा घ्या लाभ
स्पर्धा
हिमाचल प्रदेशातील सफरचंदांना देशातून आयातीच्या माध्यमातून येणाऱ्या सफरचंदांशी स्पर्धा करावी लागते, जसे की यावर्षी अमेरिकेतून येणाऱ्या सफरचंदांवर आयात शुल्क ७० टक्क्यांवरून वाढवून ते ५० टक्के केला आहे. 2023 मध्ये अफगाणिस्तानमार्गे इराणी सफरचंद भारतात आणले जात होते, त्यामुळे सफरचंदांना गुणवत्ता आणि बाजारभावाच्या बाबतीत स्पर्धेला सामोरे जावे लागत आहे.
Combine Harvester । पिकांच्या कापणी आणि मळणीसाठी हे मशीन आहे लै भारी! जाणून घ्या किंमत आणि खासियत
